گروه فرهنگی مشرق - پنجمین شب جشن کانون کارگردانان شب گذشته سه شنبه 23 اردیبهشت ماه با حضور کارگردانان و مدیران سینمای ایران در فضای باز فرهنگسرای نیاواران برگزار شد.
در این مراسم عده ای از کارگردانان که روی صحنه آمدند از برگزاری این جشن ابراز خرسندی کرده و عده‌ای دیگر مسائل و مشکلات سینمای ایران و لزوم حل آن را گوشزد کردند.
علیرضا داوودنژاد از جمله کارگردانانی بود که به صحنه آمد تا از خسرو سینایی به عنوان یکی دیگر از کارگردانان سینمای ایران تقدیر کند. داوود نژاد گفت: باز شدن چشم سینمای ایران روی زندگی مردم ایران مرهون معدود کارگردانانی است که با خلاقیت های خود یک سینمای مستند، نیمه مستند و داستانی را پایه گذاری کردند. طی 10 ها سال افت خیز در سینما، شرایطی پیش آمد که به یک جریان سینمایی زنده و اثر گذار دست یابیم. سینمایی که می توان آن را سینمای بومی و ملی دانست.
وی ادامه داد: امشب می خواهم درباره خسرو سینایی عزیز صحبت کنم چراکه او کارگردانی است که نقش مهم و اساسی در سینمای مستند و نیمه داستانی داشته است. چرا چنین کارگردانی نباید سال‌ها کار کند. البته این مسئله به این برمی‌گردد که یک جریان اثرگذار در سینمای ایران چندان از چشم‌ها و گوش های باز و خلاق خوششان نمی آید و از چشم ها و گوش های بسته و آدم های مقلد خوششان آمده و آن ها را ترجیح می دهند. طی این سال ها سینمای ایران بوده که از خسرو سینایی محروم بوده نه خسرو سینایی از سینمای ایران.
داوودنژاد بیان کرد: متاسفانه سینمای ایران در شرایط مناسب نیست. ما نمی توانیم به تولید در سینما سر و سامان دهیم و وضعیت نمایش فیلم ها نیز بسیار غم انگیز است. چرا باید از بیش از یک هزار شهر در کشورمان تنها 60 سالن سینما وجود داشته باشد. در کنار آن تلویزیون نیز یک بازار بسیار مهمی است که گاهی برای سینمای ایران است و گاهی نه. بازار نمایش خانگی نیز که با آفت کپی غیرمجاز آثار سینمایی مواجه است. همه این عوامل دست به دست هم داده است تا 10 ها میلیون مخاطب ایرانی به سمت خرید آثار سینمایی با کپی غیرمجاز رفته و یا پای ماهواره‌ها نشسته و سریال های دوبله شده را ببینند.
کارگردان فیلم سینمایی «کلاس هنرپیشگی» گفت: چه جور جریان و نحوه تلقی می تواند از این وضعیت راضی باشد؟ البته بعضی از اسپانسرهای پر قدرت و نام آشنا هستند که از این وضعیت رضایت کامل دارند، اما چنین شرایطی سبب شده تا عده ای بسیار از سینماگران بی کار بمانند. امیدوار بودم که کارگردانانی مانند نادری، مهرجویی، تقوایی و امیریوسفی نیز که جزو کارگردانان مطرح سینمای ایران هستند نیز این جا بودند و این شب را می گذراندیم.
خسرو سینایی کارگردان سینما در ادامه این مراسم گفت: متاسفانه به دلایل مختلف و از جمله عمل جراحی که داشتم از دنیای فیلمسازی مدتی دور بودم. در این دوران بی کاری به یاد آوردم که سال ها و سال ها است که قدم اولی را که در هنر برداشته ام فراموش کرده ام. در واقع از یاد برده بودم که من در ابتدا شعر می گفتم. ما خوشحالیم که لحظه های خالی نداریم چرا که همیشه در انتظار هستیم. یا در انتظار ساخت یک فیلم سینمایی هستیم و یا منتظریم ببینیم سرنوشت اکران فیلم سینمایی که ساخته ایم چه می شود.
وی ادامه داد: من، شما و همه سینماگران چقدر خوشبختیم که در ما عاملی هست برای ساخت و تحرک، سینما حرفه ای است پر از فراز و نشیب های فراوان، همه ما از ساخته نشدن فیلم های خود ناراحت می شویم. اما این طبیعت سینما است و در همه دنیا به همین گونه است. ما با سینما زندگی می کنیم و زندگی کرده ایم و ممنون این هنر هستیم. از نظر من سینما حرفه نیست نوعی زندگی است. در طبیعت سینما همه این سختی ها وجود دارد. ما با آرزوی فیلم هایی که نتوانستیم بسازیم زندگی می کنیم اما یادگار ما با فیلم هایی که ساخته ایم باقی خواهد ماند.
سینایی بیان کرد: طی 47 سال گذشته فعالیتم در سینما و با تمام فراز و نشیب هایی که سینما داشته است، شاهد بهتر شدن آن بوده ام و بهتر است که این بهتر شدن را قبول کنیم و سینمای خود را کوچک نکنیم. فیلمسازان جوان ما با استعداد هستند، اما 47 سال است که سینمای ایران به افراد خاص تکیه می کند، باید یاد بگیریم که در سینما تنها به افراد تکیه نکنیم. باید سیستم سینمای ایران درست شود و برای این سینمای موفق باید از سیستم های محکم تری استفاده کنیمY سیستم هایی که هنوز شکل نگرفته است.
در ادامه این مراسم، کامبوزیا پرتوی کارگردان سینما با تقدیر از مجید مجیدی گفت: امشب آقای انوار را در بین این جمع می بینم. دیدار با او سبب شد تا به یاد دهه 60 بیافتم. دهه ای که دوران ظهور و کشف استعدادهای بزرگ در سینمای ایران بود. در سال 69 یک فیلم سینمایی بسیار جسور ساخته شد به نام «بدوک» که من همیشه منتظر بودم که ببینم سازنده چنین فیلمی به کجا می رسد، بعد از آن فیلم دیگری به نام «پدر» ساخت که معنای تازه ای به سینمای ایران داد. می خواستم ببینم این اندیشه به کجا می رسد، تا اینکه در یکی از آخرین کارهای او با او همکاری کردم.
مجید مجیدی در ادامه صحبت‌های پرتوی که از او تجلیل می‌کرد، گفت: این که این بالا باشم برایم بسیار سخت بود، اما دوستان لطف داشتند. البته چنین مراسم هایی معمولا آسیاب به نوبت است، اما می خواستم چنین تقدیری به تعویق افتد که نشد. من در فضای این روزهای سینمای ایران یاد خاطره ای افتادم که گفتن آن خالی از لطف نیست. 18 روز بعد از حمله امریکا به افغانستان من به واسطه ساخت فیلم سینمایی «باران» احساس مسئولیتی به این همسایگان شریف خود داشتم و تصمیم گرفتم که به این کشور سفر کرده و یک مستند بسازم. زمانی که به شهر نیمروز رسیدیم، طالبان در این شهر به تازگی سقوط کرده بود و مردم بسیار خوشحال بودند. در یکی از چهارراه های این شهر همهمه بسیاری به وجود آمده بود و ماشین حرکت نمی کرد. وقتی کمی جلوتر رفتم دیدم که چند پلیس با یکدیگر درگیر شده و مردم در حال جدا کردن آن ها از یکدیگر هستند. بعدا متوجه شدم که این افراد پلیس نبوده و نیروهای مردمی هستند که برای ایجاد آرامش در شهر لباس پلیس پوشیده اند. مسئله این بود که هر کدام از این افراد مسئول یک خیابان بودند و هر کدام از آنها تنها به فکر خیابان خود بود و می خواست راه خود را باز کند. در آنجا می گفتند که مشکل بزرگ افغانستان این است که راه بسته است، اگر باز شود، همه چیز درست می شود.
کارگردان فیلم سینمایی «آواز گنجشک ها» گفت: اگر همه ما یک کلیت و نگاه ملی را در همه عرصه های مختلف کشور ببینیم بسیاری از مشکلاتمان حل می شود. به خصوص در عرصه سینما باید از خانه سینما حراست کنیم و منافع گروهی و صنفی را تبدیل به یک اصل کنیم تا بتوانیم سینمای ایران را بسازیم. امیدوارم بتوانیم دستآوردهای بزرگی در سینمای ایران داشته باشیم و بتوانیم استعدادهای بزرگ سینمای ایران را شناسایی کنیم. اما امکانات سینمای ایران چه در حوزه تولید و چه در حوزه نمایش بسیار ناتوان است، امیدوارم دولت سعی جدی کند تا سینمای ایران به لحاظ تکنولوژی پیشرفت کند.
مجیدی ادامه داد: در این مراسم حیفم آمد تا از یک عزیز بزرگ تقدیر نکنم. آقای انوار معمار سینمای ایران بود که مبنای درستی را برای سینمای ایران به یادگار گذاشته است.
وی با اشاره به پروژه سینمایی «محمد(ص)» گفت: این پروزه طی 5 ماه آینده آماده می شود. حرف های زیادی برای چگونگی ساخت این فیلم وجود دارد که بعد از نمایش فیلم بیان می کنم.
در ادامه این مراسم علی ژکان کارگردان و تهیه کننده سینما به روز صحنه آمده و گفت: خوشحالم که این جشن بعد از سال ها دوباره برگزار می شود. یکی از مهمترین دستآوردهای سینمای ایران بعد از انقلاب این بود که کارگردانان ما توانستند هویت تهیه کننده را نیز داشته باشند. از دوره خسرو سینایی به بعد و از اواخر دهه 40، تشکل کارگردانان توانست فیلم های فرهنگی بسازد که جهتگیری گیشه نداشته باشد. بعد از انقلاب اسلامی شاهد حضور تهیه کننده-کارگردان بودیم و امروز توانستیم مجمع فیلمسازان را داشته باشیم. این گروه یک پایشان در بخش خصوصی است و از طرف دیگر کارگردانانی هستند که تلاش می کنند، فیلم خود را بسازند به گونه ای که فیلم های با ارزش و جریان ساز ما از این نوع سینما شکل گرفته است. از نظر من تهیه کننده-کارگردان دستآوردی است که باید حفظ و حراست شود.
وی با اشاره به اختلافات این روزهای سینمای ایران بیان کرد: شاید چالش ها و برخوردهایی که صورت گرفته است جنبه بدی نداشته باشد و شاید بتوان از دل این اختلافات یک راه حل جدی پیدا کرد اما اگر این اختلافات در تشکل های سینمایی ادامه داشته باشد، بی شک نمی توانیم به یک تشکل واحد و یک خانه سینمای واحد برسیم.
ژکان در پایان صحبت های خود گفت: بی شک در این مراسم جای علیرضا رئیسیان پایه گذار شب کارگردانان سینمای ایران، مهدی فخیم زاده و دیگر دوستانی که در این مراسم حضور ندارند، خالی است.
محمدرضا جعفری جلوه مدیرعامل بنیاد سینمایی فارابی، محمد احسانی معاون نظارت و ارزشیابی سازمان سینمایی، کمال تبریزی، داریوش فرهنگ، نادر مقدس، حسن حسن دوست، حسن نجفی، محمد بزرگ نیا، ابوالحسن داوودی، کامبوزیا پرتوی، مازیار میری، یدالله صمدی، مجید مظفری، همایون اسعدیان، سیروس الوند، علی عطشانی، محمد متوسلانی، نظام الدین کیایی، خسرو سینایی، غلامرضا آزادی، فریال بهزاد، بهروز شعیبی، مصطفی کیایی، کاوه سجادی حسینی، انسیه شاه حسینی، سیامک اطلسی، محمد جواد کاسه ساز، رضا درستکار، شاهد احمدلو، مهرداد فرید، داوود میرباقری، فرهاد مهرانفر، منوچهر هادی، محمد علی سجادی، محمدرضا هنرمند، حسن آقا کریمی، مجید میرباقری، سیامک شایقی، محمد حسین لطیفی، رضا میرکریمی، سامان مقدم، منوچهر شاهسواری، فرشته طائرپور، محمد احمدی، محمدصادق آذین، احمدرضا درویش، مونا زندی، امین تارخ، تهمینه میلانی، محمد نیک بین، حبیب رضایی، محمد مهدی عسگر پور، مسعود ده نمکی، جلال فاطمی، علیرضا امینی، نادر طریقت و مجید مظفری از جمله هنرمندان حاضر در این مراسم بودند.
در این مراسم عده ای از کارگردانان که روی صحنه آمدند از برگزاری این جشن ابراز خرسندی کرده و عده‌ای دیگر مسائل و مشکلات سینمای ایران و لزوم حل آن را گوشزد کردند.
علیرضا داوودنژاد از جمله کارگردانانی بود که به صحنه آمد تا از خسرو سینایی به عنوان یکی دیگر از کارگردانان سینمای ایران تقدیر کند. داوود نژاد گفت: باز شدن چشم سینمای ایران روی زندگی مردم ایران مرهون معدود کارگردانانی است که با خلاقیت های خود یک سینمای مستند، نیمه مستند و داستانی را پایه گذاری کردند. طی 10 ها سال افت خیز در سینما، شرایطی پیش آمد که به یک جریان سینمایی زنده و اثر گذار دست یابیم. سینمایی که می توان آن را سینمای بومی و ملی دانست.
وی ادامه داد: امشب می خواهم درباره خسرو سینایی عزیز صحبت کنم چراکه او کارگردانی است که نقش مهم و اساسی در سینمای مستند و نیمه داستانی داشته است. چرا چنین کارگردانی نباید سال‌ها کار کند. البته این مسئله به این برمی‌گردد که یک جریان اثرگذار در سینمای ایران چندان از چشم‌ها و گوش های باز و خلاق خوششان نمی آید و از چشم ها و گوش های بسته و آدم های مقلد خوششان آمده و آن ها را ترجیح می دهند. طی این سال ها سینمای ایران بوده که از خسرو سینایی محروم بوده نه خسرو سینایی از سینمای ایران.
داوودنژاد بیان کرد: متاسفانه سینمای ایران در شرایط مناسب نیست. ما نمی توانیم به تولید در سینما سر و سامان دهیم و وضعیت نمایش فیلم ها نیز بسیار غم انگیز است. چرا باید از بیش از یک هزار شهر در کشورمان تنها 60 سالن سینما وجود داشته باشد. در کنار آن تلویزیون نیز یک بازار بسیار مهمی است که گاهی برای سینمای ایران است و گاهی نه. بازار نمایش خانگی نیز که با آفت کپی غیرمجاز آثار سینمایی مواجه است. همه این عوامل دست به دست هم داده است تا 10 ها میلیون مخاطب ایرانی به سمت خرید آثار سینمایی با کپی غیرمجاز رفته و یا پای ماهواره‌ها نشسته و سریال های دوبله شده را ببینند.
کارگردان فیلم سینمایی «کلاس هنرپیشگی» گفت: چه جور جریان و نحوه تلقی می تواند از این وضعیت راضی باشد؟ البته بعضی از اسپانسرهای پر قدرت و نام آشنا هستند که از این وضعیت رضایت کامل دارند، اما چنین شرایطی سبب شده تا عده ای بسیار از سینماگران بی کار بمانند. امیدوار بودم که کارگردانانی مانند نادری، مهرجویی، تقوایی و امیریوسفی نیز که جزو کارگردانان مطرح سینمای ایران هستند نیز این جا بودند و این شب را می گذراندیم.
خسرو سینایی کارگردان سینما در ادامه این مراسم گفت: متاسفانه به دلایل مختلف و از جمله عمل جراحی که داشتم از دنیای فیلمسازی مدتی دور بودم. در این دوران بی کاری به یاد آوردم که سال ها و سال ها است که قدم اولی را که در هنر برداشته ام فراموش کرده ام. در واقع از یاد برده بودم که من در ابتدا شعر می گفتم. ما خوشحالیم که لحظه های خالی نداریم چرا که همیشه در انتظار هستیم. یا در انتظار ساخت یک فیلم سینمایی هستیم و یا منتظریم ببینیم سرنوشت اکران فیلم سینمایی که ساخته ایم چه می شود.
وی ادامه داد: من، شما و همه سینماگران چقدر خوشبختیم که در ما عاملی هست برای ساخت و تحرک، سینما حرفه ای است پر از فراز و نشیب های فراوان، همه ما از ساخته نشدن فیلم های خود ناراحت می شویم. اما این طبیعت سینما است و در همه دنیا به همین گونه است. ما با سینما زندگی می کنیم و زندگی کرده ایم و ممنون این هنر هستیم. از نظر من سینما حرفه نیست نوعی زندگی است. در طبیعت سینما همه این سختی ها وجود دارد. ما با آرزوی فیلم هایی که نتوانستیم بسازیم زندگی می کنیم اما یادگار ما با فیلم هایی که ساخته ایم باقی خواهد ماند.
سینایی بیان کرد: طی 47 سال گذشته فعالیتم در سینما و با تمام فراز و نشیب هایی که سینما داشته است، شاهد بهتر شدن آن بوده ام و بهتر است که این بهتر شدن را قبول کنیم و سینمای خود را کوچک نکنیم. فیلمسازان جوان ما با استعداد هستند، اما 47 سال است که سینمای ایران به افراد خاص تکیه می کند، باید یاد بگیریم که در سینما تنها به افراد تکیه نکنیم. باید سیستم سینمای ایران درست شود و برای این سینمای موفق باید از سیستم های محکم تری استفاده کنیمY سیستم هایی که هنوز شکل نگرفته است.
در ادامه این مراسم، کامبوزیا پرتوی کارگردان سینما با تقدیر از مجید مجیدی گفت: امشب آقای انوار را در بین این جمع می بینم. دیدار با او سبب شد تا به یاد دهه 60 بیافتم. دهه ای که دوران ظهور و کشف استعدادهای بزرگ در سینمای ایران بود. در سال 69 یک فیلم سینمایی بسیار جسور ساخته شد به نام «بدوک» که من همیشه منتظر بودم که ببینم سازنده چنین فیلمی به کجا می رسد، بعد از آن فیلم دیگری به نام «پدر» ساخت که معنای تازه ای به سینمای ایران داد. می خواستم ببینم این اندیشه به کجا می رسد، تا اینکه در یکی از آخرین کارهای او با او همکاری کردم.
مجید مجیدی در ادامه صحبت‌های پرتوی که از او تجلیل می‌کرد، گفت: این که این بالا باشم برایم بسیار سخت بود، اما دوستان لطف داشتند. البته چنین مراسم هایی معمولا آسیاب به نوبت است، اما می خواستم چنین تقدیری به تعویق افتد که نشد. من در فضای این روزهای سینمای ایران یاد خاطره ای افتادم که گفتن آن خالی از لطف نیست. 18 روز بعد از حمله امریکا به افغانستان من به واسطه ساخت فیلم سینمایی «باران» احساس مسئولیتی به این همسایگان شریف خود داشتم و تصمیم گرفتم که به این کشور سفر کرده و یک مستند بسازم. زمانی که به شهر نیمروز رسیدیم، طالبان در این شهر به تازگی سقوط کرده بود و مردم بسیار خوشحال بودند. در یکی از چهارراه های این شهر همهمه بسیاری به وجود آمده بود و ماشین حرکت نمی کرد. وقتی کمی جلوتر رفتم دیدم که چند پلیس با یکدیگر درگیر شده و مردم در حال جدا کردن آن ها از یکدیگر هستند. بعدا متوجه شدم که این افراد پلیس نبوده و نیروهای مردمی هستند که برای ایجاد آرامش در شهر لباس پلیس پوشیده اند. مسئله این بود که هر کدام از این افراد مسئول یک خیابان بودند و هر کدام از آنها تنها به فکر خیابان خود بود و می خواست راه خود را باز کند. در آنجا می گفتند که مشکل بزرگ افغانستان این است که راه بسته است، اگر باز شود، همه چیز درست می شود.
کارگردان فیلم سینمایی «آواز گنجشک ها» گفت: اگر همه ما یک کلیت و نگاه ملی را در همه عرصه های مختلف کشور ببینیم بسیاری از مشکلاتمان حل می شود. به خصوص در عرصه سینما باید از خانه سینما حراست کنیم و منافع گروهی و صنفی را تبدیل به یک اصل کنیم تا بتوانیم سینمای ایران را بسازیم. امیدوارم بتوانیم دستآوردهای بزرگی در سینمای ایران داشته باشیم و بتوانیم استعدادهای بزرگ سینمای ایران را شناسایی کنیم. اما امکانات سینمای ایران چه در حوزه تولید و چه در حوزه نمایش بسیار ناتوان است، امیدوارم دولت سعی جدی کند تا سینمای ایران به لحاظ تکنولوژی پیشرفت کند.
مجیدی ادامه داد: در این مراسم حیفم آمد تا از یک عزیز بزرگ تقدیر نکنم. آقای انوار معمار سینمای ایران بود که مبنای درستی را برای سینمای ایران به یادگار گذاشته است.
وی با اشاره به پروژه سینمایی «محمد(ص)» گفت: این پروزه طی 5 ماه آینده آماده می شود. حرف های زیادی برای چگونگی ساخت این فیلم وجود دارد که بعد از نمایش فیلم بیان می کنم.
در ادامه این مراسم علی ژکان کارگردان و تهیه کننده سینما به روز صحنه آمده و گفت: خوشحالم که این جشن بعد از سال ها دوباره برگزار می شود. یکی از مهمترین دستآوردهای سینمای ایران بعد از انقلاب این بود که کارگردانان ما توانستند هویت تهیه کننده را نیز داشته باشند. از دوره خسرو سینایی به بعد و از اواخر دهه 40، تشکل کارگردانان توانست فیلم های فرهنگی بسازد که جهتگیری گیشه نداشته باشد. بعد از انقلاب اسلامی شاهد حضور تهیه کننده-کارگردان بودیم و امروز توانستیم مجمع فیلمسازان را داشته باشیم. این گروه یک پایشان در بخش خصوصی است و از طرف دیگر کارگردانانی هستند که تلاش می کنند، فیلم خود را بسازند به گونه ای که فیلم های با ارزش و جریان ساز ما از این نوع سینما شکل گرفته است. از نظر من تهیه کننده-کارگردان دستآوردی است که باید حفظ و حراست شود.
وی با اشاره به اختلافات این روزهای سینمای ایران بیان کرد: شاید چالش ها و برخوردهایی که صورت گرفته است جنبه بدی نداشته باشد و شاید بتوان از دل این اختلافات یک راه حل جدی پیدا کرد اما اگر این اختلافات در تشکل های سینمایی ادامه داشته باشد، بی شک نمی توانیم به یک تشکل واحد و یک خانه سینمای واحد برسیم.
ژکان در پایان صحبت های خود گفت: بی شک در این مراسم جای علیرضا رئیسیان پایه گذار شب کارگردانان سینمای ایران، مهدی فخیم زاده و دیگر دوستانی که در این مراسم حضور ندارند، خالی است.
محمدرضا جعفری جلوه مدیرعامل بنیاد سینمایی فارابی، محمد احسانی معاون نظارت و ارزشیابی سازمان سینمایی، کمال تبریزی، داریوش فرهنگ، نادر مقدس، حسن حسن دوست، حسن نجفی، محمد بزرگ نیا، ابوالحسن داوودی، کامبوزیا پرتوی، مازیار میری، یدالله صمدی، مجید مظفری، همایون اسعدیان، سیروس الوند، علی عطشانی، محمد متوسلانی، نظام الدین کیایی، خسرو سینایی، غلامرضا آزادی، فریال بهزاد، بهروز شعیبی، مصطفی کیایی، کاوه سجادی حسینی، انسیه شاه حسینی، سیامک اطلسی، محمد جواد کاسه ساز، رضا درستکار، شاهد احمدلو، مهرداد فرید، داوود میرباقری، فرهاد مهرانفر، منوچهر هادی، محمد علی سجادی، محمدرضا هنرمند، حسن آقا کریمی، مجید میرباقری، سیامک شایقی، محمد حسین لطیفی، رضا میرکریمی، سامان مقدم، منوچهر شاهسواری، فرشته طائرپور، محمد احمدی، محمدصادق آذین، احمدرضا درویش، مونا زندی، امین تارخ، تهمینه میلانی، محمد نیک بین، حبیب رضایی، محمد مهدی عسگر پور، مسعود ده نمکی، جلال فاطمی، علیرضا امینی، نادر طریقت و مجید مظفری از جمله هنرمندان حاضر در این مراسم بودند.
